๐ก ํ๊ด๋ฌผ์ง์ด ๋น๋๋ ํํ์ ์๋ฆฌ๋?
ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ์ ๋น๋ก์ด ๋น๋จ์ ์ฐ๋ฆฌ ์ฃผ๋ณ ๊ณณ๊ณณ์์ ๋ฐ๊ฒฌ๋ฉ๋๋ค. ์ผ๊ด ์คํฐ์ปค๋ถํฐ ํ๊ดํ, ์ฌ์ง์ด ํด๋ณ์ ํ๋ํฌํค๊น์ง, ์ด ํน๋ณํ ํ์์ ์ฐ๋ฆฌ์ ํธ๊ธฐ์ฌ์ ์๊ทนํฉ๋๋ค. ํ์ง๋ง ๊ณผ์ฐ ์ด ๋น๋จ์ ๋น๋ฐ์ ๋ฌด์์ผ๊น์? ๐ค ์ด ๊ธ์์๋ ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ํํ์ ์๋ฆฌ๋ฅผ ๊น์ด ์๊ฒ ํ๊ตฌํ๋ฉฐ, ๊ทธ ์ ๋น๋ก์ด ์ธ๊ณ๋ก ์ฌ๋ฌ๋ถ์ ์๋ดํ๊ณ ์ ํฉ๋๋ค.
ํ๊ดํ์์ ๋จ์ํ ์๋ฆ๋ค์ด ์๊ฐ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋์ด ๊ณผํ, ์ํ, ํ๊ฒฝ ๋ฑ ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์๋ฃ ๋ถ์ผ์์๋ ํ๊ด ๋ฌผ์ง์ ์ด์ฉํด ์์ธํฌ๋ฅผ ํ์งํ๊ณ , ํ๊ฒฝ ๋ชจ๋ํฐ๋ง์์๋ ์ค์ผ๋ฌผ์ง์ ์ถ์ ํ๋ ๋ฐ ํ์ฉ๋ฉ๋๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ํ๊ด์ ์๋ฆฌ๋ฅผ ์ดํดํ๋ ๊ฒ์ ํ๋ ๊ณผํ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ์ ์ ํฐ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ํ๊ณ ์์ต๋๋ค.
์ฌ๋ฅ๋ท(https://www.jaenung.net)๊ณผ ๊ฐ์ ์ง์ ๊ณต์ ํ๋ซํผ์์๋ ์ด๋ฌํ ๊ณผํ์ ์ง์์ ์ค์์ฑ์ ์ธ์ํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ์๋ฆฌ๋ฅผ ์ดํดํจ์ผ๋ก์จ, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ ๋์ ๊ธฐ์ ๊ณผ ์๋ฃจ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ ์ ์๋ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ง๋ จํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด์ ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ์ธ๊ณ๋ก ๊น์ด ๋ค์ด๊ฐ ๋ด ์๋ค! ๐
1. ํ๊ดํ์์ ๊ธฐ๋ณธ ์๋ฆฌ ๐งช
ํ๊ดํ์์ ์ดํดํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๋จผ์ ๋น๊ณผ ๋ฌผ์ง์ ์ํธ์์ฉ์ ๋ํ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ์ดํด๊ฐ ํ์ํฉ๋๋ค. ํ๊ด์ ํน์ ๋ฌผ์ง์ด ๋น ์๋์ง๋ฅผ ํก์ํ ํ, ๋ ๋ฎ์ ์๋์ง์ ๋น์ ๋ฐฉ์ถํ๋ ํ์์ ๋งํฉ๋๋ค. ์ด ๊ณผ์ ์ ์ข ๋ ์์ธํ ์ดํด๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค.
1.1 ์๋์ง ์ค์์ ์ ์ ์ ์ด
์์๋ ๋ถ์์ ์ ์๋ ํน์ ํ ์๋์ง ์ค์์ ์กด์ฌํฉ๋๋ค. ์ด ์๋์ง ์ค์๋ ์์์ญํ์ ์๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ผ ๋ถ์ฐ์์ ์ผ๋ก ์กด์ฌํ๋ฉฐ, ๊ฐ ์ค์ ์ฌ์ด์ ์๋์ง ์ฐจ์ด๋ ์ ํํ ์ ํด์ ธ ์์ต๋๋ค.
ํ๊ดํ์์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๋จ๊ณ๋ก ์ผ์ด๋ฉ๋๋ค:
- ์ฌ๊ธฐ(Excitation): ์ ์๊ฐ ๋น ์๋์ง๋ฅผ ํก์ํ์ฌ ๋ ๋์ ์๋์ง ์ค์๋ก ์ฌ๋ผ๊ฐ๋๋ค.
- ์ง๋ ์ด์(Vibrational Relaxation): ์ฌ๊ธฐ๋ ์ ์๋ ๋งค์ฐ ๋น ๋ฅด๊ฒ ์ฝ๊ฐ์ ์๋์ง๋ฅผ ์๊ณ ์ต์ ์ฌ๊ธฐ ์ํ๋ก ๋จ์ด์ง๋๋ค.
- ๋ฐ๊ด(Emission): ์ ์๊ฐ ๊ธฐ์ ์ํ๋ก ๋์๊ฐ๋ฉด์ ๋น์ ๋ฐฉ์ถํฉ๋๋ค.
์ด ๊ณผ์ ์ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ํํํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ต๋๋ค:
์ด ๋ค์ด์ด๊ทธ๋จ์์ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด, ํ๊ด ๊ณผ์ ์ ์ ์์ ์๋์ง ์ํ ๋ณํ๋ฅผ ํตํด ์ผ์ด๋ฉ๋๋ค. ํก์๋ ๋น์ ์๋์ง๊ฐ ๋ฐฉ์ถ๋ ๋น์ ์๋์ง๋ณด๋ค ํญ์ ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ํ๊ด ๋น์ ํญ์ ํก์๋ ๋น๋ณด๋ค ๊ธด ํ์ฅ์ ๊ฐ์ง๋๋ค. ์ด๋ฅผ ์คํ ํฌ์ค ์ด๋(Stokes shift)์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฆ ๋๋ค.
2. ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ํน์ฑ ๐
ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ๋ ํนํ ํน์ฑ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ด, ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์์ ํ์ฉ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ํน์ฑ๋ค์ ์์ธํ ์ดํด๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค.
2.1 ์์ ์์จ(Quantum Yield)
์์ ์์จ์ ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ํจ์จ์ฑ์ ๋ํ๋ด๋ ์ค์ํ ์งํ์ ๋๋ค. ์ด๋ ํก์๋ ๊ด์ ์ ๋๋น ๋ฐฉ์ถ๋ ๊ด์ ์์ ๋น์จ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ์์์ผ๋ก ํํํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ต๋๋ค:
ฮฆ = (๋ฐฉ์ถ๋ ๊ด์ ์) / (ํก์๋ ๊ด์ ์)
์์ ์์จ์ด ๋์์๋ก ๋ ๋ฐ์ ํ๊ด์ ๋ํ๋ ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์์ ์์จ์ด 1์ ๊ฐ๊น์ด ๋ก๋ค๋ฏผ 6G๋ ๋งค์ฐ ๋ฐ์ ํ๊ด์ ๋ณด์ ๋๋ค.
2.2 ์คํ ํฌ์ค ์ด๋(Stokes Shift)
์์ ์ธ๊ธํ ์คํ ํฌ์ค ์ด๋์ ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ์ค์ํ ํน์ฑ ์ค ํ๋์ ๋๋ค. ์ด๋ ํก์ ์คํํธ๋ผ์ ์ต๋๊ฐ๊ณผ ๋ฐฉ์ถ ์คํํธ๋ผ์ ์ต๋๊ฐ ์ฌ์ด์ ํ์ฅ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ํ๋ ๋๋ค.
์คํ ํฌ์ค ์ด๋์ด ํด์๋ก ํก์ ์คํํธ๋ผ๊ณผ ๋ฐฉ์ถ ์คํํธ๋ผ์ ๊ฒน์นจ์ด ์ ์ด์ ธ, ํ๊ด ์ ํธ๋ฅผ ๋ ์ฝ๊ฒ ๊ฒ์ถํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ํนํ ์๋ฌผํ์ ์ด๋ฏธ์ง์์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํฉ๋๋ค.
2.3 ํ๊ด ์๋ช (Fluorescence Lifetime)
ํ๊ด ์๋ช ์ ๋ถ์๊ฐ ์ฌ๊ธฐ ์ํ์ ๋จธ๋ฌด๋ ํ๊ท ์๊ฐ์ ๋ํ๋ ๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋๋ ธ์ด(10^-9์ด) ๋จ์๋ก ์ธก์ ๋๋ฉฐ, ๋ฌผ์ง์ ํน์ฑ๊ณผ ์ฃผ๋ณ ํ๊ฒฝ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ํ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๋๋ค.
ํ๊ด ์๋ช ์ ๋ค์ ์์ผ๋ก ํํ๋ฉ๋๋ค:
ฯ = 1 / (kr + knr)
์ฌ๊ธฐ์ kr์ ๋ฐฉ์ฌ ์ ์ด ์๋ ์์, knr์ ๋น๋ฐฉ์ฌ ์ ์ด ์๋ ์์์ ๋๋ค.
2.4 ๊ดํ๋ฐฑ(Photobleaching)
๊ดํ๋ฐฑ์ ํ๊ด๋ฌผ์ง์ด ๋ฐ๋ณต์ ์ธ ์ฌ๊ธฐ-๋ฐฉ์ถ ๊ณผ์ ์ ๊ฑฐ์น๋ฉด์ ์ ์ฐจ ํ๊ด ๋ฅ๋ ฅ์ ์์ด๊ฐ๋ ํ์์ ๋๋ค. ์ด๋ ์ฃผ๋ก ํ์ฑ ์ฐ์์ข (ROS)์ ์์ฑ์ผ๋ก ์ธํ ํํ์ ๋ณํ ๋๋ฌธ์ ๋ฐ์ํฉ๋๋ค.
๊ดํ๋ฐฑ์ ํ๊ด ํ๋ฏธ๊ฒฝ ๊ธฐ์ ์์ ์ค์ํ ๊ณ ๋ ค์ฌํญ์ ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ์ต์ํํ๊ธฐ ์ํด ํญ์ฐํ์ ์ฌ์ฉ, ๋ ์ด์ ๊ฐ๋ ์กฐ์ ๋ฑ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
3. ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ์ข ๋ฅ์ ํน์ง ๐งฌ
ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ํฌ๊ฒ ์ ๊ธฐ ํ๊ด๋ฌผ์ง๊ณผ ๋ฌด๊ธฐ ํ๊ด๋ฌผ์ง๋ก ๋๋ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ฐ๊ฐ์ ํน์ง๊ณผ ๋ํ์ ์ธ ์์๋ฅผ ์ดํด๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค.
3.1 ์ ๊ธฐ ํ๊ด๋ฌผ์ง
์ ๊ธฐ ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ์ฃผ๋ก ํ์๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ ํํฉ๋ฌผ๋ก, ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
3.1.1 ํ๋ฃจ์ค๋ ์ธ์ธ(Fluorescein)
ํ๋ฃจ์ค๋ ์ธ์ธ์ ๋ฐ์ ๋ น์ ํ๊ด์ ๋ํ๋ด๋ ๋ํ์ ์ธ ์ ๊ธฐ ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ๋๋ค. ๋์ ์์ ์์จ(์ฝ 0.95)๊ณผ ์ฐ์ํ ์์ฉ์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ์๋ฌผํ์ ํ์ง์๋ก ์์ฃผ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
3.1.2 ๋ก๋ค๋ฏผ(Rhodamine)
๋ก๋ค๋ฏผ์ ๋ถ์์ ๊ณ์ด์ ํ๊ด์ ๋ํ๋ด๋ ๋ฌผ์ง๋ก, ํ๋ฃจ์ค๋ ์ธ์ธ๊ณผ ํจ๊ป ๊ฐ์ฅ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ํ๊ด ์ผ๋ฃ ์ค ํ๋์ ๋๋ค. ๋์ ๊ด์์ ์ฑ๊ณผ ์์ ์์จ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ด ๋จ์ผ ๋ถ์ ๊ฒ์ถ์๋ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
3.1.3 BODIPY (Boron-dipyrromethene)
BODIPY๋ ์ข์ ๋ฐฉ์ถ ์คํํธ๋ผ๊ณผ ๋์ ์์ ์์จ, ์ฐ์ํ ๊ด์์ ์ฑ์ ๊ฐ์ง ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ๋๋ค. ๋ค์ํ ํ์ฅ ์์ญ์์ ํ๊ด์ ๋ํ๋ผ ์ ์๋๋ก ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๋ณํํ ์ ์์ด ์์ฉ ๋ฒ์๊ฐ ๋์ต๋๋ค.
3.2 ๋ฌด๊ธฐ ํ๊ด๋ฌผ์ง
๋ฌด๊ธฐ ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ์ฃผ๋ก ๊ธ์ ์ด์จ์ด๋ ๋ฐ๋์ฒด ๋ฌผ์ง์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํฉ๋๋ค. ์ ๊ธฐ ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ๋นํด ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ ๋์ ๊ด์์ ์ฑ์ ๊ฐ์ง๋๋ค.
3.2.1 ์์์ (Quantum Dots)
์์์ ์ ๋๋ ธ๋ฏธํฐ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋์ฒด ์ ์๋ก, ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฐฉ์ถ ํ์ฅ์ ์กฐ์ ํ ์ ์๋ ํน์ง์ด ์์ต๋๋ค. ์ข์ ๋ฐฉ์ถ ์คํํธ๋ผ๊ณผ ๋์ ๊ด์์ ์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ์๋ฌผํ์ ์ด๋ฏธ์ง๊ณผ ๋์คํ๋ ์ด ๊ธฐ์ ์์ ์ฃผ๋ชฉ๋ฐ๊ณ ์์ต๋๋ค.
3.2.2 ๋ํ๋์ด๋ ๋ณตํฉ์ฒด(Lanthanide Complexes)
๋ํ๋์ด๋ ์ด์จ(์: Eu3+, Tb3+)์ ํฌํจํ๋ ๋ณตํฉ์ฒด๋ ๋งค์ฐ ๊ธด ํ๊ด ์๋ช (๋ฐ๋ฆฌ์ด ๋จ์)๊ณผ ์ข์ ๋ฐฉ์ถ ์คํํธ๋ผ์ ํน์ง์ผ๋ก ํฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ํน์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ์๊ฐ ๋ถํด ํ๊ด ์ธก์ ์ ์์ฃผ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
3.2.3 ์ํฅ ์ ํ ๋๋ ธ์ ์(Upconversion Nanoparticles)
์ํฅ ์ ํ ๋๋ ธ์ ์๋ ๋ฎ์ ์๋์ง์ ๋น(์ฃผ๋ก ๊ทผ์ ์ธ์ )์ ํก์ํ์ฌ ๋ ๋์ ์๋์ง์ ๊ฐ์๊ด์ ์ ๋ฐฉ์ถํ๋ ํน๋ณํ ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ํน์ฑ์ ์์ฒด ๋ด ์ด๋ฏธ์ง์์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ํ๊ด์ ์ค์ด๋ ๋ฐ ๋งค์ฐ ์ ์ฉํฉ๋๋ค.
์ด๋ฌํ ๋ค์ํ ํ๊ด๋ฌผ์ง๋ค์ ๊ฐ๊ฐ์ ๊ณ ์ ํ ํน์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์์ ํ์ฉ๋๊ณ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ฌ๋ฅ๋ท(https://www.jaenung.net)๊ณผ ๊ฐ์ ํ๋ซํผ์์ ๊ณผํ ๊ต์ก ์ฝํ ์ธ ๋ฅผ ์ ์ํ ๋, ์ด๋ฌํ ํ๊ด๋ฌผ์ง์ ํน์ฑ์ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ค๋ช ํ๋ ๋ฐ ํ์ฉํ ์ ์์ต๋๋ค. ๐จ
4. ํ๊ด์ ์์ฉ ๋ถ์ผ ๐ฌ
ํ๊ด ํ์์ ๋ ํนํ ํน์ฑ์ผ๋ก ์ธํด, ์ด๋ ๊ณผํ, ์ํ, ํ๊ฒฝ, ์ฐ์ ๋ฑ ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์์ ๊ด๋ฒ์ํ๊ฒ ํ์ฉ๋๊ณ ์์ต๋๋ค. ๊ฐ ๋ถ์ผ๋ณ๋ก ํ๊ด์ ์์ฉ ์ฌ๋ก๋ฅผ ์์ธํ ์ดํด๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค.
4.1 ์๋ช ๊ณผํ ๋ฐ ์ํ ๋ถ์ผ
์๋ช ๊ณผํ๊ณผ ์ํ ๋ถ์ผ์์ ํ๊ด ๊ธฐ์ ์ ํ๋ช ์ ์ธ ๋ณํ๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์์ต๋๋ค. ์ธํฌ ๊ตฌ์กฐ๋ถํฐ ์ง๋ณ ์ง๋จ๊น์ง, ํ๊ด์ ๋ค์ํ ๋ฐฉ๋ฉด์์ ํ์ฉ๋๊ณ ์์ต๋๋ค.
4.1.1 ํ๊ด ํ๋ฏธ๊ฒฝ
ํ๊ด ํ๋ฏธ๊ฒฝ์ ์๋ฌผํ ์ฐ๊ตฌ์์ ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ ๋๊ตฌ ์ค ํ๋์ ๋๋ค. ํน์ ์ธํฌ ๊ตฌ์กฐ๋ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ํ๊ด ํ์งํ์ฌ ๊ด์ฐฐํจ์ผ๋ก์จ, ์ธํฌ์ ๊ตฌ์กฐ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ์์ธํ ์ฐ๊ตฌํ ์ ์์ต๋๋ค.
์ต๊ทผ์๋ ์ดํด์๋ ํ๋ฏธ๊ฒฝ ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๋ฐ์ด๋๋ ํด์๋๋ก ์ธํฌ ๋ด๋ถ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๊ด์ฐฐํ ์ ์๊ฒ ๋์์ต๋๋ค. ์ด ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ฐ๋ก 2014๋ ๋ ธ๋ฒจ ํํ์์ด ์์ฌ๋์์ ๋งํผ ๊ทธ ์ค์์ฑ์ด ์ธ์ ๋ฐ๊ณ ์์ต๋๋ค.
4.1.2 ์ ์ธํฌ ๋ถ์(Flow Cytometry)
์ ์ธํฌ ๋ถ์์ ์ธํฌ๋ฅผ ํ๊ด ํ์งํ ํ, ๋ ์ด์ ๋ฅผ ์ด์ฉํด ๊ฐ๋ณ ์ธํฌ์ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ๋ ๊ธฐ์ ์ ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ํ์ก ์ธํฌ์ ๋ถ๋ฅ, ์์ธํฌ์ ๊ฒ์ถ, ์ค๊ธฐ์ธํฌ์ ๋ถ๋ฆฌ ๋ฑ ๋ค์ํ ์์ฉ์ด ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค.
4.1.3 ์์ฒด ์ด๋ฏธ์ง(In vivo Imaging)
ํ๊ด ํ๋ก๋ธ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์์ฒด ์ด๋ฏธ์ง ๊ธฐ์ ์ ์ด์์๋ ๋๋ฌผ์ ์ฒด๋ด์์ ์ผ์ด๋๋ ์๋ฌผํ์ ๊ณผ์ ์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ๊ด์ฐฐํ ์ ์๊ฒ ํด์ค๋๋ค. ์ด๋ ์ ์ฐ๊ตฌ, ์ฝ๋ฌผ ์ ๋ฌ ์ฐ๊ตฌ ๋ฑ์์ ์ค์ํ๊ฒ ํ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
4.1.4 ์ง๋จ ํคํธ
ํ๊ด์ ์ด์ฉํ ์ง๋จ ํคํธ๋ ๋น ๋ฅด๊ณ ์ ํํ ์ง๋ณ ์ง๋จ์ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, COVID-19 ์ง๋จ์ ์ฌ์ฉ๋๋ RT-PCR ๊ฒ์ฌ์์๋ ํ๊ด ํ๋ก๋ธ๊ฐ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
4.2 ํ๊ฒฝ ๋ฐ ์ํ ์์ ๋ถ์ผ
ํ๊ด ๊ธฐ์ ์ ํ๊ฒฝ ๋ชจ๋ํฐ๋ง๊ณผ ์ํ ์์ ๊ฒ์ฌ์์๋ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํฉ๋๋ค.
4.2.1 ์์ง ์ค์ผ ๋ชจ๋ํฐ๋ง
ํน์ ์ค์ผ๋ฌผ์ง์ ๋ฐ์ํ๋ ํ๊ด ์ผ์๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์์ง ์ค์ผ์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ๋ชจ๋ํฐ๋งํ ์ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์์ ์ ์ถ์ ๊ฐ์งํ๊ฑฐ๋ ์ค๊ธ์ ์ค์ผ์ ๊ฒ์ถํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
4.2.2 ์ํ ์์ ๊ฒ์ฌ
ํ๊ด ๊ธฐ๋ฐ ๊ฒ์ฌ๋ฒ์ ํตํด ์ํ ๋ด ๋ณ์๊ท , ๋ ์, ํญ์์ ์๋ฅ๋ฌผ ๋ฑ์ ์ ์ํ๊ฒ ๊ฒ์ถํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ์ํ ์์ ์ฑ ํ๋ณด์ ํฌ๊ฒ ๊ธฐ์ฌํ๊ณ ์์ต๋๋ค.
4.3 ์ฌ๋ฃ ๊ณผํ ๋ฐ ๋๋ ธ๊ธฐ์
ํ๊ด ๋ฌผ์ง์ ์๋ก์ด ๊ธฐ๋ฅ์ฑ ์ฌ๋ฃ ๊ฐ๋ฐ์๋ ํ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
4.3.1 ์ ๊ธฐ ๋ฐ๊ด ๋ค์ด์ค๋(OLED)
OLED ๋์คํ๋ ์ด์์๋ ํ๊ด ๋๋ ์ธ๊ด ๋ฌผ์ง์ด ๋ฐ๊ด์ธต์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ๋์ ์ ์ฌํ์จ๊ณผ ์๋์ง ํจ์จ์ฑ์ ๋ฌ์ฑํ ์ ์์ต๋๋ค.
4.3.2 ๋ณด์ ๋ฐ ์์กฐ ๋ฐฉ์ง
ํ๊ด ๋ฌผ์ง์ ์ด์ฉํ ๋ณด์ ์ํฌ๋ ์งํ, ์ฌ๊ถ ๋ฑ์ ์์กฐ ๋ฐฉ์ง์ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค. UV ๋น ์๋์์๋ง ๋ณด์ด๋ ํ๊ด ํ์๋ฅผ ํตํด ์ง์ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ์ฝ๊ฒ ํ์ธํ ์ ์์ต๋๋ค.
4.4 ์์ ์ ๋ณด ๊ณผํ
ํ๊ด ์ค์ฌ(์: ๋ค์ด์๋ชฌ๋์ ์ง์-๊ณต๊ณต ์ค์ฌ)์ ์์ ์ปดํจํ ๊ณผ ์์ ์ํธ ํต์ ๋ถ์ผ์์ ๋จ์ผ ๊ด์ ๊ด์์ผ๋ก ์ฐ๊ตฌ๋๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ๋ฏธ๋ ์์ ๊ธฐ์ ์ ํต์ฌ ์์๊ฐ ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋๋ฉ๋๋ค.
์ด์ฒ๋ผ ํ๊ด ํ์์ ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์์ ํ์ ์ ์ธ ๊ธฐ์ ๋ฐ์ ์ ์ด๋๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ฌ๋ฅ๋ท(https://www.jaenung.net)๊ณผ ๊ฐ์ ํ๋ซํผ์ ํตํด ์ด๋ฌํ ์ฒจ๋จ ๊ธฐ์ ์ ๋ํ ์ง์์ ๊ณต์ ํ๊ณ ํ์ตํ ์ ์๋ค๋ฉด, ์ฐ๋ฆฌ ์ฌํ์ ๊ณผํ ๊ธฐ์ ๋ฐ์ ์ ํฌ๊ฒ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์์ ๊ฒ์ ๋๋ค. ํ๊ด ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ์ ์ ์์ผ๋ก๋ ๊ณ์๋ ๊ฒ์ด๋ฉฐ, ์๋ก์ด ์์ฉ ๋ถ์ผ๊ฐ ๊ณ์ํด์ ๊ฐ์ฒ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋๋ฉ๋๋ค. ๐
5. ํ๊ด ์ธก์ ๊ธฐ์ ๐
ํ๊ด ํ์์ ์ ํํ ์ธก์ ํ๊ณ ๋ถ์ํ๋ ๊ฒ์ ๊ณผํ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฐ์ ์์ฉ์์ ๋งค์ฐ ์ค์ํฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์๋ ์ฃผ์ ํ๊ด ์ธก์ ๊ธฐ์ ๊ณผ ๊ทธ ์๋ฆฌ์ ๋ํด ์์ธํ ์์๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค.
5.1 ์ ์ ์ํ ํ๊ด ๋ถ๊ด๋ฒ(Steady-state Fluorescence Spectroscopy)
์ ์ ์ํ ํ๊ด ๋ถ๊ด๋ฒ์ ๊ฐ์ฅ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ด๊ณ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ํ๊ด ์ธก์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋๋ค. ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐ์์ ์ธ ๊ด์์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์๋ฃ๋ฅผ ์ฌ๊ธฐ์ํค๊ณ , ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ๋ฐฉ์ถ๋๋ ํ๊ด์ ์ธก์ ํฉ๋๋ค.
5.1.1 ์๋ฆฌ
1. ์๋ฃ์ ํน์ ํ์ฅ์ ๋น์ ์ฐ์์ ์ผ๋ก ์กฐ์ฌํฉ๋๋ค.
2. ์๋ฃ๊ฐ ์ด ๋น์ ํก์ํ๊ณ ํ๊ด์ ๋ฐฉ์ถํฉ๋๋ค.
3. ๋ฐฉ์ถ๋ ํ๊ด์ ๊ฐ๋๋ฅผ ํ์ฅ์ ๋ฐ๋ผ ์ธก์ ํฉ๋๋ค.
5.1.2 ์ฅ๋น ๊ตฌ์ฑ
5.2 ์๊ฐ ๋ถํด ํ๊ด ๋ถ๊ด๋ฒ(Time-resolved Fluorescence Spectroscopy)
์๊ฐ ๋ถํด ํ๊ด ๋ถ๊ด๋ฒ์ ํ๊ด์ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ณํ๋ฅผ ์ธก์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋๋ค. ์ด ๊ธฐ์ ์ ํ๊ด ์๋ช ์ ์ธก์ ํ๊ณ , ๋ณต์กํ ์์คํ ์์ ์ฌ๋ฌ ํ๊ด์ฒด๋ฅผ ๊ตฌ๋ณํ๋ ๋ฐ ์ ์ฉํฉ๋๋ค.
5.2.1 ์๋ฆฌ
1. ๋งค์ฐ ์งง์ ํ์ค์ ๋น์ผ๋ก ์๋ฃ๋ฅผ ์ฌ๊ธฐ์ํต๋๋ค.
2. ์ฌ๊ธฐ ํ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๊ด ๊ฐ๋์ ๊ฐ์๋ฅผ ์ธก์ ํฉ๋๋ค.
3. ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ก๋ถํฐ ํ๊ด ์๋ช ์ ๊ณ์ฐํฉ๋๋ค.
5.2.2 ์ธก์ ๋ฐฉ๋ฒ
์๊ฐ ์๊ด ๋จ์ผ ๊ด์ ๊ณ์๋ฒ(Time-Correlated Single Photon Counting, TCSPC): ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋งค์ฐ ์ ํํ ํ๊ด ์๋ช ์ธก์ ์ด ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค.
5.3 ํ๊ด ์๊ด ๋ถ๊ด๋ฒ(Fluorescence Correlation Spectroscopy, FCS)
FCS๋ ๋งค์ฐ ์์ ๋ถํผ(๋ณดํต ํจํ ๋ฆฌํฐ ์์ค) ๋ด์ ํ๊ด ์๋์ ๋ถ์ํ์ฌ ๋ถ์์ ํ์ฐ, ๋๋, ์ํธ์์ฉ ๋ฑ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๊ณ ๊ฐ๋ ๊ธฐ์ ์ ๋๋ค.
5.3.1 ์๋ฆฌ
1. ๋ ์ด์ ๋ฅผ ํ๋ฏธ๊ฒฝ ๋๋ฌผ๋ ์ฆ๋ก ์ง์ํ์ฌ ๋งค์ฐ ์์ ์ด์ ๋ถํผ๋ฅผ ๋ง๋ญ๋๋ค.
2. ์ด ๋ถํผ๋ฅผ ํต๊ณผํ๋ ํ๊ด ๋ถ์๋ค์ ์ ํธ ์๋์ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๊ธฐ๋กํฉ๋๋ค.
3. ์๊ธฐ์๊ด ํจ์๋ฅผ ๊ณ์ฐํ์ฌ ๋ถ์์ ๋์ญํ์ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ป์ต๋๋ค.
5.4 ํ๊ด ๊ณต๋ช ์๋์ง ์ ์ด(Fรถrster Resonance Energy Transfer, FRET)
FRET์ ๋ ํ๊ด ๋ถ์ ์ฌ์ด์ ์๋์ง ์ ๋ฌ์ ์ธก์ ํ์ฌ ๋ถ์ ๊ฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ์ํธ์์ฉ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๊ธฐ์ ์ ๋๋ค.
5.4.1 ์๋ฆฌ
1. ๊ณต์ฌ์ฒด(donor) ํ๊ด ๋ถ์๋ฅผ ์ฌ๊ธฐ์ํต๋๋ค.
2. ๊ณต์ฌ์ฒด์ ์์ฉ์ฒด(acceptor) ์ฌ์ด์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ๊น์ฐ๋ฉด(์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก 1-10 nm) ์๋์ง๊ฐ ์ ๋ฌ๋ฉ๋๋ค.
3. ์์ฉ์ฒด์ ํ๊ด์ ์ธก์ ํ์ฌ FRET ํจ์จ์ ๊ณ์ฐํฉ๋๋ค.
์ด๋ฌํ ๋ค์ํ ํ๊ด ์ธก์ ๊ธฐ์ ๋ค์ ์๋ช ๊ณผํ, ์ฌ๋ฃ๊ณผํ, ์ํ ๋ฑ ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์์ ์ค์ํ ๋๊ตฌ๋ก ํ์ฉ๋๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ฌ๋ฅ๋ท(https://www.jaenung.net)๊ณผ ๊ฐ์ ํ๋ซํผ์ ํตํด ์ด๋ฌํ ์ฒจ๋จ ์ธก์ ๊ธฐ์ ์ ๋ํ ์ง์์ ๊ณต์ ํ๊ณ ํ์ตํ ์ ์๋ค๋ฉด, ๊ณผํ ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ์ ๊ณผ ์๋ก์ด ๋ฐ๊ฒฌ์ ํฌ๊ฒ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์์ ๊ฒ์ ๋๋ค. ํ๊ด ์ธก์ ๊ธฐ์ ์ ๊ณ์ํด์ ๋ฐ์ ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๋์ฑ ์ ๋ฐํ๊ณ ๋ค์ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ ์ ์๋ ์๋ก์ด ๊ธฐ์ ๋ค์ด ๊ฐ๋ฐ๋๊ณ ์์ต๋๋ค. ๐ฌโจ
6. ํ๊ด์ ๋ฏธ๋ ์ ๋ง๊ณผ ๊ณผ์ ๐
ํ๊ด ๊ธฐ์ ์ ์ง์์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์์ผ๋ก๋ ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์์ ํ์ ์ ์ธ ์์ฉ์ด ๊ธฐ๋๋ฉ๋๋ค. ๋์์ ๋ช ๊ฐ์ง ์ค์ํ ๊ณผ์ ๋ค๋ ์กด์ฌํฉ๋๋ค. ์ด ์น์ ์์๋ ํ๊ด ๊ธฐ์ ์ ๋ฏธ๋ ์ ๋ง๊ณผ ํด๊ฒฐํด์ผ ํ ๊ณผ์ ๋ค์ ๋ํด ์ดํด๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค.
6.1 ๋ฏธ๋ ์ ๋ง
6.1.1 ์ด๊ณ ํด์๋ ์ด๋ฏธ์ง์ ๋ฐ์
STED(Stimulated Emission Depletion), PALM(Photoactivated Localization Microscopy), STORM(Stochastic Optical Reconstruction Microscopy) ๋ฑ์ ์ด๊ณ ํด์๋ ํ๋ฏธ๊ฒฝ ๊ธฐ์ ์ ๊ณ์ํด์ ๋ฐ์ ํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ธฐ์ ๋ค์ ์์ฒด ๋ด์์ ๋ถ์ ์์ค์ ์ํธ์์ฉ์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ๊ด์ฐฐํ ์ ์๊ฒ ํด์ค ๊ฒ์ ๋๋ค.
6.1.2 ๋ค์ค ์คํํธ๋ผ ์ด๋ฏธ์ง
์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ํ๊ด ๋ฌผ์ง์ ๋์์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ณต์กํ ์๋ฌผํ์ ์์คํ ์ ํ ๋ฒ์ ๊ด์ฐฐํ๋ ๊ธฐ์ ์ด ๋ฐ์ ํ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ ์ธํฌ ๋ด ์ฌ๋ฌ ๊ณผ์ ์ ๋์์ ์ถ์ ํ๋ ๋ฐ ํฐ ๋์์ด ๋ ๊ฒ์ ๋๋ค.
6.1.3 ๊ด์ ์ ํ์ ๋ฐ์
ํ๊ด ๋จ๋ฐฑ์ง๊ณผ ๊ดํ์ฑํ ๊ฐ๋ฅํ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ด์ฉํ ๊ด์ ์ ํ ๊ธฐ์ ์ ์ ๊ฒฝ๊ณผํ ๋ถ์ผ์์ ํ๋ช ์ ์ผ์ผํค๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ํ ์ดํด๊ฐ ํฌ๊ฒ ์ฆ์ง๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋๋ฉ๋๋ค.
6.1.4 ๋๋ ธ์ํ์์์ ์์ฉ
ํ๊ด ๋๋ ธ์ ์๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ฝ๋ฌผ ์ ๋ฌ ์์คํ ๊ณผ ์ง๋จ ๊ธฐ์ ์ด ๋์ฑ ๋ฐ์ ํ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ ์ ๋ฐ ์ํ์ ์คํ์ ํฐ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ํ ๊ฒ์ ๋๋ค.
6.1.5 ํ๊ฒฝ ๋ชจ๋ํฐ๋ง
ํ๊ด ์ผ์๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ค์๊ฐ ํ๊ฒฝ ์ค์ผ ๋ชจ๋ํฐ๋ง ์์คํ ์ด ๋์ฑ ์ ๊ตํด์ง๊ณ ๊ด๋ฒ์ํ๊ฒ ์ฌ์ฉ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋ฉ๋๋ค.
6.2 ๊ณผ์
6.2.1 ๊ด๋ ์ฑ ๋ฐ ๊ดํ๋ฐฑ ๋ฌธ์
ํ๊ด ์ด๋ฏธ์ง์์ ๊ด๋ ์ฑ๊ณผ ๊ดํ๋ฐฑ์ ์ฌ์ ํ ์ค์ํ ๋ฌธ์ ์ ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ๋ ์์ ์ ์ธ ํ๊ด ๋ฌผ์ง์ ๊ฐ๋ฐ๊ณผ ์ ๊ด๋ ์ด๋ฏธ์ง ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ์ ์ด ํ์ํฉ๋๋ค.
6.2.2 ๊น์ ์กฐ์ง์์์ ์ด๋ฏธ์ง
ํ์ฌ์ ํ๊ด ์ด๋ฏธ์ง ๊ธฐ์ ์ ๊น์ ์กฐ์ง์์์ ๊ด์ฐฐ์ ํ๊ณ๊ฐ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ๊ธฐ ์ํด ๊ทผ์ ์ธ์ ํ๊ด ๋ฌผ์ง์ ๊ฐ๋ฐ๊ณผ ์๋ก์ด ์ด๋ฏธ์ง ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ์ ์ด ์๊ตฌ๋ฉ๋๋ค.
6.2.3 ์ ๋์ ๋ถ์์ ์ ํ์ฑ
ํ๊ด ์ ํธ์ ์ ๋์ ๋ถ์์๋ ์ฌ์ ํ ๋ง์ ๋ณ์๊ฐ ์กด์ฌํฉ๋๋ค. ๋ ์ ํํ ์ ๋ ๋ถ์์ ์ํ ํ์คํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ์๋ก์ด ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ฐ๋ฐ์ด ํ์ํฉ๋๋ค.
6.2.4 ๋ค์ค ํ์ง์ ํ๊ณ
ํ์ฌ ๊ธฐ์ ๋ก๋ ๋์์ ๊ด์ฐฐํ ์ ์๋ ํ๊ด ํ์ง์ ์์ ํ๊ณ๊ฐ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ๊ธฐ ์ํด ์๋ก์ด ํ๊ด ๋ฌผ์ง์ ๊ฐ๋ฐ๊ณผ ๊ณ ๊ธ ์คํํธ๋ผ ๋ถ๋ฆฌ ๊ธฐ์ ์ด ์๊ตฌ๋ฉ๋๋ค.
6.2.5 ์ค๋ฆฌ์ ๊ณ ๋ ค์ฌํญ
ํนํ ๊ด์ ์ ํ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ธฐ์ ์ด ๋ฐ์ ํจ์ ๋ฐ๋ผ, ์ด์ ์ธ๊ฐ ์ ์ฉ์ ๋ํ ์ค๋ฆฌ์ ๋ ผ์๊ฐ ๋์ฑ ์ค์ํด์ง ๊ฒ์ ๋๋ค.
์ด๋ฌํ ๊ณผ์ ๋ค์ ํด๊ฒฐํ๊ณ ์๋ก์ด ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ํ๊ตฌํ๋ ๊ณผ์ ์์, ์ฌ๋ฅ๋ท(https://www.jaenung.net)๊ณผ ๊ฐ์ ํ๋ซํผ์ ํตํ ์ง์ ๊ณต์ ์ ํ๋ ฅ์ด ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ด ํ๋ ฅํ์ฌ ์ด๋ฌํ ๊ณผ์ ๋ค์ ํด๊ฒฐํด ๋๊ฐ๋ค๋ฉด, ํ๊ด ๊ธฐ์ ์ ์์ผ๋ก๋ ๊ณผํ๊ณผ ์ํ ๋ฐ์ ์ ํต์ฌ ๋๊ตฌ๋ก์ ๊ทธ ์ญํ ์ ๊ณ์ํด ๋๊ฐ ๊ฒ์ ๋๋ค. ๐๐ฌ๐งฌ