๐๐ฅ ์ง์ง์ ์๋์ง๋ ์ด๋์ ์ค๋ ๊ฑธ๊น?
์๋ , ์น๊ตฌ๋ค! ์ค๋์ ์ ๋ง ํฅ๋ฏธ์ง์งํ ์ฃผ์ ๋ก ์ฐพ์์์ด. ๋ฐ๋ก ์ง์ง์ ์๋์ง์ ๋ํด ์์๋ณผ ๊ฑฐ์ผ. ์ง์ง์ด ์ด๋ป๊ฒ ๋ฐ์ํ๊ณ , ๊ทธ ์์ฒญ๋ ํ์ด ์ด๋์ ์ค๋์ง ๊ถ๊ธํ์ง ์์? ์, ์ด์ ๋ถํฐ ์ง๊ตฌ ๋ด๋ถ์ ๋น๋ฐ์ ํํค์ณ๋ณด์๊ณ ! ๐ต๏ธโโ๏ธ๐
์ ๊น! ์๊ณ ๊ฐ๋ฉด ์ข์ ์ โ
์ด ๊ธ์ ์ฌ๋ฅ๋ท์ '์ง์์ธ์ ์ฒ' ๋ฉ๋ด์์ ๋ณผ ์ ์์ด. ์ฌ๋ฅ๋ท์ ๋ค์ํ ์ฌ๋ฅ์ ๊ณต์ ํ๊ณ ๊ฑฐ๋ํ๋ ํ๋ซํผ์ด์ผ. ์ง์ง์ ๋ํ ์ง์๋ ํ๋์ ์ฌ๋ฅ์ด ๋ ์ ์์ง. ๋๊ตฐ๊ฐ์๊ฒ ์ด๋ฐ ์ง์์ด ํฐ ๋์์ด ๋ ์ ์๊ฑฐ๋ ! ๐
1. ์ง์ง, ๊ทธ๊ฒ ๋ญ์ผ? ๐ค
์, ๋จผ์ ์ง์ง์ด ๋ญ์ง๋ถํฐ ์์๋ณด์. ์ง์ง์ ๋ง ๊ทธ๋๋ก ์ง๊ตฌ๊ฐ ํ๋ค๋ฆฌ๋ ํ์์ด์ผ. ๊ทผ๋ฐ ์ ์ง๊ตฌ๊ฐ ํ๋ค๋ฆฌ๋ ๊ฑธ๊น?
์ง๊ตฌ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด๊ธฐ์ ๋ฑ๋ฑํ๊ณ ์์ ์ ์ผ๋ก ๋ณด์ด์ง๋ง, ์ฌ์ค ๋ด๋ถ๋ ๋์์์ด ์์ง์ด๊ณ ์์ด. ๋ง์น ๊ฑฐ๋ํ ํผ์ฆ ์กฐ๊ฐ๋ค์ด ์๋ก ๋ถ๋ช์น๊ณ ๋ฏธ๋๋ฌ์ง๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ง์ด์ผ. ์ด ํผ์ฆ ์กฐ๊ฐ๋ค์ ์ฐ๋ฆฌ๋ 'ํ'(plate)์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฌ.
์ด ํ๋ค์ด ์๋ก ๋ถ๋ช์น๊ฑฐ๋ ๋ฏธ๋๋ฌ์ง ๋, ๊ทธ ์๋์ง๊ฐ ์งํ๋ฉด๊น์ง ์ ๋ฌ๋๋ฉด์ ์ง์ง์ด ๋ฐ์ํด. ๋ง์น ๊ฑฐ๋ํ ์ฅ๋๊ฐ ๋ธ๋ก๋ค์ด ์๋ก ๋ถ๋ช์น๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ง์ด์ผ! ๐งฑ๐ฅ
2. ์ง์ง ์๋์ง์ ๋น๋ฐ ๐
์, ์ด์ ๋ณธ๊ฒฉ์ ์ผ๋ก ์ง์ง์ ์๋์ง๊ฐ ์ด๋์ ์ค๋์ง ์์๋ณผ ์ฐจ๋ก์ผ. ์ด๊ฑด ์ ๋ง ์ ๊ธฐํ ์ด์ผ๊ธฐ์ผ!
2.1 ์ง๊ตฌ ๋ด๋ถ์ ์ด ์๋์ง ๐ฅ
์ง์ง ์๋์ง์ ๊ทผ์์ ๋ฐ๋ก ์ง๊ตฌ ๋ด๋ถ์ ์ด์ด์ผ. ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ ์๋ ์งํ๋ฉด ์๋๋ก ๋ด๋ ค๊ฐ์๋ก ์จ๋๊ฐ ๋์์ง๋ค๋ ๊ฑฐ ์๊ณ ์์์ด? ์ง๊ตฌ ์ค์ฌ๋ถ์ ์จ๋๋ ๋ฌด๋ ค 5,400ยฐC๋ ๋ผ! ์ด๊ฒ ๋ฐ๋ก ์ง์ง ์๋์ง์ ์์ฒ์ด์ผ.
๐ก๏ธ ์ง๊ตฌ ๋ด๋ถ ์จ๋ ์์
- ์งํ๋ฉด: ํ๊ท 15ยฐC
- ์ง๊ฐ ํ๋ถ: ์ฝ 1,000ยฐC
- ๋งจํ: 1,000ยฐC ~ 3,700ยฐC
- ์ธํต: 4,400ยฐC ~ 5,000ยฐC
- ๋ดํต: 5,400ยฐC ~ 5,700ยฐC
์ด ์์ฒญ๋ ์ด์ ์ด๋์ ์ค๋ ๊ฑธ๊น? ์ฃผ๋ก ์ธ ๊ฐ์ง ์์ธ์ด ์์ด:
- ๋ฐฉ์ฌ์ฑ ์์์ ๋ถ๊ดด: ์ง๊ตฌ ๋ด๋ถ์ ์๋ ์ฐ๋ผ๋, ํ ๋ฅจ ๊ฐ์ ๋ฐฉ์ฌ์ฑ ์์๋ค์ด ๋ถ๊ดดํ๋ฉด์ ์ด์ ๋ด๋ฟ์ด.
- ์ง๊ตฌ ํ์ฑ ๋น์์ ์ด: ์ง๊ตฌ๊ฐ ์ฒ์ ๋ง๋ค์ด์ง ๋ ๋ฐ์ํ ์ด์ ์ผ๋ถ๊ฐ ์์ง๋ ๋จ์์์ด.
- ์ค๋ ฅ์ ์ํ ์์ถ: ์ง๊ตฌ ๋ด๋ถ๋ก ๊ฐ์๋ก ์ค๋ ฅ์ด ๋ฌผ์ง์ ์์ถํด์ ์ด์ด ๋ฐ์ํด.
์ด ์ด ๋๋ฌธ์ ์ง๊ตฌ ๋ด๋ถ์ ๋ฌผ์ง๋ค์ด ๋์์์ด ์์ง์ด๊ณ , ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ํ๋ค์ด ์ด๋ํ๋ ๊ฑฐ์ผ. ๋ง์น ๋๋ ๋ฌผ์์ ๊ฑฐํ์ด ์ฌ๋ผ์ค๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ง์ด์ผ! ๐ซง
2.2 ํ์ ์์ง์๊ณผ ์๋์ง ์ถ์ ๐โโ๏ธ๐จ
์, ์ด์ ํ๋ค์ด ์ด๋ป๊ฒ ์์ง์ด๋์ง ์์ธํ ์์๋ณด์. ํ๋ค์ 1๋ ์ ๊ฒจ์ฐ ๋ช ์ผํฐ๋ฏธํฐ์ฉ ์์ง์ฌ. ์์ฒญ ๋๋ฆฌ์ง? ํ์ง๋ง ์ด ๋๋ฆฐ ์์ง์์ด ์์ฒญ๋ ์๋์ง๋ฅผ ์ถ์ ํ๊ฒ ๋ผ.
ํ๋ค์ด ์๋ก ๋ค๋ฅธ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์์ง์ด๊ฑฐ๋ ๋ถ๋ช์น ๋, ๊ทธ ๊ฒฝ๊ณ์์๋ ์์ฒญ๋ ์๋ ฅ์ด ์์ฌ. ์ด๊ฑธ ์ฐ๋ฆฌ๋ '์๋ ฅ'(stress)์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฌ. ๋ง์น ๊ณ ๋ฌด์ค์ ๊ณ์ ์ก์๋น๊ธฐ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋น์ทํด. ๐งต
์ด ์๋ ฅ์ด ๊ณ์ ์์ด๋ค๊ฐ ์ด๋ ์๊ฐ ์์์ด ๊ฒฌ๋ ์ ์๋ ํ๊ณ๋ฅผ ๋์ด์๋ฉด... ๋ญ๊ฐ ๋ ๊น? ๋ง์, ๋ฐ๋ก ๊ทธ๋ ์ง์ง์ด ๋ฐ์ํ๋ ๊ฑฐ์ผ! ๐ฅ
2.3 ๋จ์ธต๊ณผ ์ง์งํ ๐
์๋ ฅ์ด ํ๊ณ์ ๋๋ฌํ๋ฉด ์์์ด ๊นจ์ง๋ฉด์ '๋จ์ธต'(fault)์ด ์๊ฒจ. ๋จ์ธต์ ์์์ด ๊นจ์ง ๋ฉด์ ๋งํด. ์ด ๋จ์ธต์ ๋ฐ๋ผ ์์์ด ๊ฐ์๊ธฐ ๋ฏธ๋๋ฌ์ง๋ฉด์ ์์ฒญ๋ ์๋์ง๊ฐ ๋ฐฉ์ถ๋ผ. ์ด ์๋์ง๊ฐ ๋ฐ๋ก ์ง์งํ๊ฐ ๋๋ ๊ฑฐ์ง!
์ง์งํ๋ ๋ง์น ๋ฌผ์ ๋์ ๋์ก์ ๋ ํผ์ง๋ ํ๋์ฒ๋ผ ์ฌ๋ฐฉ์ผ๋ก ํผ์ ธ๋๊ฐ. ์ด ์ง์งํ๊ฐ ์งํ๋ฉด์ ๋๋ฌํ๋ฉด ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋๋ผ๋ ์ง์ง์ด ๋๋ ๊ฑฐ์ผ. ํ๋คํ๋ค~ ๐ ๐ซ
3. ์ง์ง ์๋์ง์ ๊ท๋ชจ ๐
์, ์ด์ ์ง์ง์ ์๋์ง๊ฐ ์ผ๋ง๋ ํฐ์ง ํ๋ฒ ์์๋ณผ๊น? ์ง์ง์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ๋ฐ๋ ๋ณดํต '๊ท๋ชจ'(magnitude)๋ผ๋ ๋จ์๋ฅผ ์จ. ๋ฆฌํํฐ ๊ท๋ชจ๋ผ๊ณ ๋ค์ด๋ดค์ด?
๐ ๋ฆฌํํฐ ๊ท๋ชจ๋ณ ์๋์ง ๋น๊ต
- ๊ท๋ชจ 2.0: 100kg์ TNT ํญ๋ฐ
- ๊ท๋ชจ 3.0: 1ํค์ TNT ํญ๋ฐ
- ๊ท๋ชจ 4.0: 1,000ํค์ TNT ํญ๋ฐ
- ๊ท๋ชจ 5.0: 32,000ํค์ TNT ํญ๋ฐ
- ๊ท๋ชจ 6.0: 1,000,000ํค์ TNT ํญ๋ฐ
- ๊ท๋ชจ 7.0: 32,000,000ํค์ TNT ํญ๋ฐ
- ๊ท๋ชจ 8.0: 1,000,000,000ํค์ TNT ํญ๋ฐ
- ๊ท๋ชจ 9.0: 32,000,000,000ํค์ TNT ํญ๋ฐ
์, ์์ฒญ๋์ง? ๊ท๋ชจ 9.0์ ์ง์ง์ ๋ฌด๋ ค 320์ต ํค์ TNT๋ฅผ ํ๊บผ๋ฒ์ ํฐ๋จ๋ฆฌ๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ ์๋์ง์ผ! ๐คฏ ์ด๊ฑธ ๋ค๋ฅธ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํํํ๋ฉด ์ด๋จ๊น?
๊ท๋ชจ 9.0์ ์ง์ง ์๋์ง๋:
- ํ๋ก์๋ง์ ๋จ์ด์ง ์์ํญํ์ ์ฝ 2๋ฐฑ๋ง ๋ฐฐ
- 1๋ ๋์ ์ ์ธ๊ณ๊ฐ ์ฌ์ฉํ๋ ์ ๊ธฐ ์๋์ง์ ์ฝ 1/2
- ๋ํ ์์ํญํ 1๋ง ๊ฐ๋ฅผ ๋์์ ํญ๋ฐ์ํค๋ ๊ฒ๊ณผ ๋น์ทํ ์๋์ง
์ ๋ง ์ด๋ง์ด๋งํ์ง? ์ด๋ฐ ์์ฒญ๋ ์๋์ง๊ฐ ๋จ ๋ช ์ด ๋ง์ ๋ฐฉ์ถ๋๋ค๋... ์์ฐ์ ํ์ ์ ๋ง ๋๋จํด! ๐
4. ์ง์ง ์๋์ง์ ํํ ๐
์ง์ง์ด ๋ฐ์ํ๋ฉด ๊ทธ ์๋์ง๋ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ํํ๋ก ๋ฐ๋์ด. ์ด๋ค ํํ๋ค์ด ์๋์ง ํ๋ฒ ์์๋ณผ๊น?
4.1 ์ด๋ ์๋์ง ๐โโ๏ธ
์ง์ง ์๋์ง์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋ถ๋ถ์ ์ด๋ ์๋์ง๋ก ๋ณํด. ์ด๊ฒ ๋ฐ๋ก ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋๋ผ๋ ์ง์ง์ ํ๋ค๋ฆผ์ด์ผ. ๊ฑด๋ฌผ์ด ํ๋ค๋ฆฌ๊ณ , ๋ฌผ๊ฑด๋ค์ด ๋จ์ด์ง๋ ๊ฒ๋ ๋ค ์ด ์ด๋ ์๋์ง ๋๋ฌธ์ด์ง.
4.2 ์ด ์๋์ง ๐ฅ
์ง์ง์ด ์ผ์ด๋ ๋ ์์๋ค์ด ์๋ก ๋ง์ฐฐํ๋ฉด์ ์ด ์๋์ง๋ ๋ฐ์ํด. ์ด ์ด์ ์ฃผ๋ณ ์์์ ๋ น์ด๊ฑฐ๋ ๋ณํ์ํฌ ์ ์์ด. ์ฌ์ง์ด ๋จ์ธต ์ฃผ๋ณ์์ ์ฐ๊ธฐ๊ฐ ๋์ค๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์๋!
4.3 ์๋ฆฌ ์๋์ง ๐
์ง์ง์ด ๋ฐ์ํ๋ฉด ์๋ฆฌ ์๋์ง๋ ์๊ฒจ. ์ฐ๋ฆฌ ๊ท๋ก ๋ค์ ์ ์๋ ์๋ฆฌ๋ถํฐ ์ด์ ์ฃผํ ์๋ฆฌ๊น์ง ๋ค์ํด. ๋๋ฌผ๋ค์ ์ด ์๋ฆฌ๋ฅผ ์ธ๊ฐ๋ณด๋ค ๋จผ์ ๊ฐ์งํ ์ ์์ด์ ์ง์ง ์ ์ ์ด์ ํ๋์ ๋ณด์ด๊ธฐ๋ ํด.
๐พ ์ง์ง์ ์๊ฐํ๋ ๋๋ฌผ๋ค
- ๊ฐ: ๋ถ์ํดํ๋ฉฐ ์ง์
- ๊ณ ์์ด: ๊ฐ์๊ธฐ ์จ๊ฑฐ๋ ์ง์ ๋ ๋จ
- ์: ๊ฐ์๊ธฐ ๋ผ ์ง์ด ๋ ์๊ฐ
- ๋ฌผ๊ณ ๊ธฐ: ์๋ฉด ์๋ก ๋ฐ์ด์ค๋ฅด๊ฑฐ๋ ํด์์ผ๋ก ๋ชฐ๋ ค๋ฆ
- ๋ฑ: ๊ฒจ์ธ์ ์ค์๋ ๋ ์๋ก ๋์ด
4.4 ์ ์๊ธฐ ์๋์ง โก
๋๋๊ฒ๋ ์ง์ง์ ์ ์๊ธฐ ์๋์ง๋ ๋ง๋ค์ด๋ด. ์์์ ์๋ ฅ์ด ๊ฐํด์ง๋ฉด ์ ๊ธฐ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ ํ์(์์ ํจ๊ณผ)๋๋ฌธ์ด์ผ. ์ด๋ฐ ์ ์๊ธฐ ์๋์ง๋ ์ง์ง ์์ธก ์ฐ๊ตฌ์ ํ์ฉ๋๊ณ ์์ด.
5. ์ง์ง ์๋์ง์ ์ ํ ๐
์, ์ด์ ์ง์ง ์๋์ง๊ฐ ์ด๋ป๊ฒ ์ ํ๋๋์ง ์์ธํ ์์๋ณผ๊น? ์ง์ง ์๋์ง๋ ์ง์งํ์ ํํ๋ก ํผ์ ธ๋๊ฐ. ์ง์งํ์๋ ์ฌ๋ฌ ์ข ๋ฅ๊ฐ ์์ด. ๊ฐ๊ฐ์ ํน์ง์ ์ดํด๋ณด์!
5.1 Pํ (Primary Wave) ๐โโ๏ธ
Pํ๋ ๊ฐ์ฅ ๋น ๋ฅธ ์ง์งํ์ผ. 'P'๋ 'Primary'์ ์ฝ์๋ก, '์ฒซ ๋ฒ์งธ'๋ผ๋ ๋ป์ด์ง. Pํ์ ํน์ง์:
- ์์ถํ(์ข ํ)์ ํํ๋ก ์ ํ๋ผ
- ์ง๊ฐ์์๋ ์ด์ 6km, ๋งจํ์์๋ ์ด์ 13km๋ก ์ด๋ํด
- ๊ณ ์ฒด, ์ก์ฒด, ๊ธฐ์ฒด๋ฅผ ๋ชจ๋ ํต๊ณผํ ์ ์์ด
- ์ง์ง๊ณ์ ๊ฐ์ฅ ๋จผ์ ๋๋ฌํด
Pํ๋ ๋ง์น ์ฉ์์ฒ ์ ์๋ค๋ก ํ๋๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ์์ง์ฌ. ์ด ๋๋ฌธ์ ์งํ๋ฉด์ด ์์๋๋ก ์์ง์ด๋ ๋๋์ ๋ฐ๊ฒ ๋ผ. ๐ผ๐ฝ
5.2 Sํ (Secondary Wave) ๐
Sํ๋ Pํ ๋ค์์ผ๋ก ๋น ๋ฅธ ์ง์งํ์ผ. 'S'๋ 'Secondary'์ ์ฝ์๋ก, '๋ ๋ฒ์งธ'๋ผ๋ ๋ป์ด์ง. Sํ์ ํน์ง์:
- ์ ๋จํ(ํกํ)์ ํํ๋ก ์ ํ๋ผ
- ์ง๊ฐ์์๋ ์ด์ 3.5km, ๋งจํ์์๋ ์ด์ 7km๋ก ์ด๋ํด
- ๊ณ ์ฒด๋ง ํต๊ณผํ ์ ์์ด (์ก์ฒด๋ ๊ธฐ์ฒด๋ ํต๊ณผ ๋ชปํด)
- Pํ๋ณด๋ค ์งํญ์ด ์ปค์ ๋ ํฐ ํผํด๋ฅผ ์ค ์ ์์ด
Sํ๋ ๋ง์น ๋ฐง์ค์ ์ข์ฐ๋ก ํ๋๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ์์ง์ฌ. ์ด ๋๋ฌธ์ ์งํ๋ฉด์ด ์ข์ฐ๋ก ํ๋ค๋ฆฌ๋ ๋๋์ ๋ฐ๊ฒ ๋ผ. โ๏ธโถ๏ธ
5.3 ํ๋ฉดํ (Surface Wave) ๐
ํ๋ฉดํ๋ ์ง๊ตฌ์ ํ๋ฉด์ ๋ฐ๋ผ ์ด๋ํ๋ ํ์ผ. Pํ์ Sํ๋ณด๋ค๋ ๋๋ฆฌ์ง๋ง, ํผํด๋ฅผ ๊ฐ์ฅ ๋ง์ด ์ฃผ๋ ํ์ด๊ธฐ๋ ํด. ํ๋ฉดํ์๋ ๋ ์ข ๋ฅ๊ฐ ์์ด: